Dosze (doshas) to w Ajurwedzie jedna z podstawowych koncepcji, wyjaśniająca przyczyny wszelkich chorób oraz sposoby na zachowanie sił witalnych.

Konstytucja człowieka oznacza jego budowę, właściwości ciała i umysłu.

Są 3 dosze, Vata, Pitta i Kapha, a zastosowanie 3 dosz do opisu konstytucji grup ludzi, pozwala na szerszy zakres charakterystyki ludzi niż podział na 3 grupy. Po pierwsze, ze względu na kombinacje dosz, po drugie, ze względu na indywidualny wynik ilości poszczególnych dosz, w odniesieniu do ciała i do umysłu człowieka.

Gdy dosze są w nierównowadze, to wtedy powstają choroby i dolegliwości. Im stan nierównowagi jest bardziej trwały, w tym większym stopniu dolegliwość może zmienić się w chorobę przewleką.
Dlatego tak ważne jest wiedzieć którą z dosz masz dominującą. Możesz wtedy zwracając większą uwagę na to, co jesz – dbać jednocześnie, aby jeść zgodnie ze swoją konstytucją, zgodnie z dominującą doszą. W efekcie da to Ci i witalność, i zdrowie.

Każdy z nas ma inne cechy. Widać to, gdy porównasz odpowiedzi w teście Prakriti, szczegółowym wywiadzie mającym na celu ustalenie konstytucji człowieka.
Osoby, które mają taką samą doszę dominującą, mogą mieć – i tak jest najczęściej – różne odpowiedzi, gdy zagłębimy się w każde pytanie. W teście ważna jest więc każda odpowiedź.

Każda z dosz: Vata, Pitta i Kapha dzieli się na 5 kategorii, zwanych subdoszami

Subdosze Vata

Prana – zlokalizowana w sercu, klatce piersiowej, uszach, nosie i gardle
Udana – zlokalizowana w gardle, pępku oraz klatce piersiowej
Samana – zlokalizowana w żołądku, dwunastnicy, jelicie cienkim
Apana – zlokalizowana w okrężnicy, odbycie, pęcherzu i układzie moczowym, pępku, genitaliach, organach w okolicy miednicy
Vyana – zlokalizowana w sercu i całym ciele

Subdosze Pitta

Pachaka – zlokalizowana w żołądku, jelicie cienkim i dwunastnicy
Ranjaka – zlokalizowana w wątrobie, śledzionie i żołądku
Sadhaka – zlokalizowana w sercu
Alochaka – zlokalizowana w oczach
Bhrajaka – zlokalizowana w skórze

Subdosze Kapha

Kledaka – zlokalizowana w żołądku
Avalambaka – zlokalizowana w sercu i oklolicach klatki piersiowej
Bodhaka – zlokalizowana w języku
Tarpaka – zlokalizowana w głowie, mózgu i zmysłach, organy zmysłów.
Slesaka – zlokalizowana w stawach.

Chociaż poszczególne subdosze mogą być umiejscowione w tym samym miejscu, to inna jest ich funkcja. Dla przykładu: subdosza Samana (subdosza Vaty) i subdosza Pachaka (subdosza Pitty) oraz Kledaka (subdosza Kaphy) są zlokalizowane w żołądku, ale każda z nich odpowiada za coś innego. Samana za prawidłowe wydzielanie soków trawiennych, Pachaka za trawienie, Kledaka za nawilżanie pokarmu, pomoc w trawieniu.

Aby poprawnie zlokalizować chorobę, dolegliwość – trzeba określić która z subdosz jest w nierównowadze. Daje to bardziej szczegółowe informacje o tym, jakie jedzenie sprzyja leczeniu konkretnej choroby.

Dosze możemy mieć w równowadze, czyli w stanie naturalnym lub w stanie wzrostu lub spadku.
Odpowiednie odżywianie, dostosowane do swojej dominującej doszy, pozwala na utrzymanie dosz w równowadze, co jest równoznaczne ze zdrowiem, z dobrym funkcjonowaniem organizmu.

Zobacz wpisy z kategorii Ajurweda.